Gedicht: 'Een muze in muziek'

Mark and Clark Band: 'Worn down piano' you tube muziekclip
Animatie: Hans Gravekamp

Een muze in muziek

Als de klanken klinken

en in mijn hoofd zingen

Als de tonen spelen

en in mijn oren swingen

Als de ritmische drums

tegen mijn hart bonken

en de zuivere stemmen

mij roepen en lonken...

Totdat ik de hoogste golf

eindelijk laat bezinken

en ik mezelf heel rustig

in een zee van muziek

 weet te verdrinken.

Anke

Een pot met goud, kabouters en mijn verhalenverteller

"Wist jij dat aan het einde van een regenboog een pot met goud staat?"
Ik hoor het mezelf zeggen (op mysterieuze toon nog wel) tegen mijn zoon van bijna 5, die een zelf getekende regenboog onder mijn neus duwt.
Oeps, denk ik. Want mijn zoon heeft een grote fantasie. Net als ik.
Hij kijkt me met zijn grote blauwe ogen stralend aan. "En wie heeft die pot daar gezet?" vraagt hij met zijn neusje wijs in de lucht gestoken.
Ik schraap mijn keel. "Eh...een kabouter natuurlijk."
Waar ben ik aan begonnen? denk ik nog.

Voorlezen en verhaaltjes bedenken
's Avonds voor het slapen gaan lees ik (bijna) altijd een verhaaltje voor.
Al vanaf zijn eerste uren op aarde.
Nu hij groter is, hangt hij aan mijn lippen, tegen me aan geleund, zijn duim in z'n mond, zijn ogen half dichtgeknepen. Overdag is het al een hele grote jongen, maar tegen de avond wordt hij weer klein, die grote schat van mij. Sprookjes, Jip en Janneke of Pom-ti-dom. Of we lezen wat actiever voor: zoek -en vind boeken, telboeken, vormenboeken, hij geniet er mateloos van.
Vaak verzin ik zelf een verhaaltje. Bijvoorbeeld, over een kabouter met enorme voeten, waar hij over struikelt. En dat diezelfde kabouter grote voetafdrukken in het bos achterlaat, waar kleine dieren na een enorme regenbui, in kunnen zwemmen. Mijn zoon vindt het prachtig en zijn schaterlach waait regelmatig door het open raam naar buiten.

Bestaan kabouters?
"Doet de kabouter met die grote voeten dat?" vraagt mijn zoon met interesse.
"Misschien...," mompel ik afwezig.
"Bestaat hij dan wel echt?" roept mijn zoon met een enorme dosis kinderlijk volume in z'n stem.
"Het is maar een verhaal, schat, ze zeggen dat aan het eind van elke regenboog een pot met goud staat, neergezet door een kabouter" leg ik uit. Ik krab mezelf even op mijn hoofd in afwachting van zijn woorden.
"Dus, dan kan ik zijn grote voeten eindelijk zien!" roept mijn zoon blij uit.
"Lieverdje, er bestáán geen kabouters!" zeg ik iets te nadrukkelijk.
Mijn zoon valt even stil. "En net zeg je..."
"Ik weet het. Maar ik heb ook gezegd dat het een verhaal is, het is verzonnen." Ik kijk mijn zoon recht aan. Zijn lippen beginnen te trillen. Zijn ogen schieten vol.
Oh nee, denk ik. Mijn fantasie-rijke zoon is weer een fantasie armer.

Boek dicht:  kabouter weg
"Je weet toch dat sprookjes niet echt zijn. En je weet dat ons kabouterverhaal door mama zelf is bedacht!" Ik veeg een traan van zijn wang.
"Jaha!," zegt hij met een verdrietige stem. "Maar ik vind het zóóóóó jammer. Ik wil dat kabouters wel echt zijn. Ik vind ze zo leuk!"
"Dat kan ik me best voorstellen. En als ik je een verhaal vertel en je bekijkt de mooie tekeningen, dan bestaan ze toch ook even? En als we het boek dichtklappen, zijn ze weer verdwenen!"
Mijn zoon knikt en kijkt dromerig. Ik merk dat hij ergens door is afgeleid.
Dat gebeurt wel vaker :-)
"Ik ga die pot tekenen," zegt hij dan vrolijk en huppelt er meteen vandoor.
Met zijn verdriet is het al gedaan. Glimlachend kijk ik hem na.

Kleine verhalenverteller
Fantasie is een vreemd iets. Zeker kinderlijke fantasie. Al weet mijn kind dat kabouters, heksen, spoken, trollen, elfen of feeën niet echt leven, voor hem zijn ze er wel degelijk. Als ik hem 's avonds alleen laat in zijn bed, vraagt hij zonder uitzondering hoeveel verhaaltjes hij mag vertellen! En eigenlijk altijd zeg ik: twee.
Dat vindt hij prima. (Elke avond stelt hij dezelfde vraag en krijgt hij hetzelfde antwoord)
Heel soms luister ik een paar minuten later zachtjes bij zijn kamer. Dan hoor ik hem hardop fluisteren, tegen zichzelf. Ik vang kleine woordjes op over een heks met een wrat op haar neus, maar meer versta ik niet en dat hoeft ook niet, want het zijn zijn verhalen.

Als ik hem zo hoor dan gloei ik van binnen: mijn kind dat helemaal alleen in zijn bed verhalen verzint en deze hardop aan zichzelf vertelt! Mijn verhalenverteller :-)

Liefs van Anke

De nalatenschap van Selma Lagerlöf

'Niels Holgerssons wonderbare reis' van Selma Lagerlöf. Wie kent het verhaal niet?

Als kind heb ik het boek verslonden, zo fascinerend vond ik het. Ik heb een exemplaar, ooit gekregen van mijn oma toen ik een weekje bij haar logeerde in Utrecht. Ik denk dat ik een jaar of 11 was. Ik kon het in ieder geval al zelf lezen. Nu terugkijkend op die tijd denk ik dat dit boek 'het willen schrijven' in mij heeft wakker geschud. Want door haar schitterend beschreven verhalen over Niels ging ik sprookjes schrijven over kabouters en fantasie dieren. En dat doe ik eigenlijk nog steeds.

Het exemplaar dat ik nu voor me heb liggen, is een 15e druk, destijds vertaald door Margaretha Meyboom en voor Nederland uitgegeven door H.J.W. Becht Uitgeversmaatschappij bv Amsterdam. Ik kan helaas geen uitgave datum vinden. Er staan schitterende illustraties in van Anton Pieck.
Ik heb even opgezocht welke uitgever op dit moment het boek uitgeeft en dat is Gottmer Uitgeversgroep (Becht hoort nu bij deze Uitgeversgroep). Sinds de 15e druk blijkt de vertaling aangepast te zijn aan het moderne taalgebruik door Suzanne Braam. Ik heb dus een 'ouderwets' exemplaar! Nog leuker!

En dus, toen ik in 2010 in Zweden was, nam ik mijn kans waar en heb ik een bezoekje aan Selma Lagerlöfs huis Mårbacka gebracht. Niet alleen het huis is van binnen en buiten te bewonderen (er is nu een museum in gevestigd), rondom kun je heerlijk wandelen in de weidse tuin.
Op die 22e juni scheen het zonnetje vrolijk en was de lucht stralend blauw. De temperatuur bereikte een onvergetelijke 24 graden. Onverwacht warm om een kijkje te nemen in het leven van deze markante Zweedse schrijfster. Toen ik over het landgoed rondliep, vond ik de gedachte dat ze op deze plek geboren en getogen was heel speciaal. Ik liep daar over dezelfde heuvels, grasvelden en paden als zij. Hoe ongelofelijk spiritueel kan dat aanvoelen met de zon in je haar en de glans van Mårbacka in je ogen! Natuurlijk heeft haar geliefde landgoed er niet altijd zo mooi uit gezien als het nu is. Het huis is tot ongeveer 1790 terug te dateren en in de loop der jaren is het beetje bij beetje veranderd. In de periode 1921 -1923 heeft  Mårbacka  een grote verbouwing ondergaan waardoor het de huidige staat heeft gekregen.

Selma Lagerlöf heeft natuurlijk niet alleen Niels Holgersson aan ons nagelaten. Ze ontving in 1909 als eerste vrouwelijke schrijfster de Nobelprijs voor de Literatuur: 'Als waardering voor het imposante idealisme, de levendige fantasie en de spirituele perceptie die haar werken karakteriseert.'

Enkele andere werken van haar zijn:

• In 1890 deed Selma mee met de Idun's 'korte verhalenwedstrijd in vijf hoofdstukken' en won ze met haar 'Gösta Berling Saga' de eerste prijs. Dit was het eerste echte werk waarmee Selma zichzelf binnen de Zweedse literatuur op de kaart zette. In 1891 verscheen het in boekvorm.
• Met haar tweede boek in 1894: 'Osynliga länkar' (Invisible Links) won ze het grote Zweedse Publiek voor haar schrijfkunsten. 
• In 1912 schreef ze de novel Kökarlen, vertaald in het Engels als 'Thy Soul Shall Bear Witness! en verfilmd onder de naam 'The Phantom Chariot;  door Victor Sjöström met (voor die tijd!) prachtige spookachtige special effects.

Het landgoed Mårbacka, in het Municipal Sunne van Värmland, is een bezoek meer dan waard.

Door Niels Holgersson te schrijven heeft Selma zonder het zelf te weten een kind-ambassadeur voor Zweden gemaakt. Want Niels Holgersson en Zweden zijn inmiddels compleet met elkaar vergroeid. Haar nalatenschap is enorm.

Bronvermelding:

• De foto's zijn allen gemaakt op het Landgoed Mårbacka door Anke Portenge. 
• De zwart/wit foto's van Selma hangen in de schuur op het landgoed en heb ik ingezoomd en vervolgens gefotografeerd.
• Verder heb ik twee bladzijden (42 en 43) gescand uit het boekje: 'Selma Lagerlöf and her home at  Mårbacka , a chronicle in pictures,' dat in 1979 is samengesteld door Maja Petré.
• Quote Wikipedia: 'Als waardering voor het imposante idealisme, de levendige fantasie en de spirituele perceptie die haar werken karakteriseert.' (Wikipedia: Selma Lagerlöf)